Nhìn lại chiến tranh biên cương 1979

Tuy vậy cuộc chiến tranh xâm lược này cũng mở đầu cho cuộc xung đột vũ trang tại biên cương giữa VN và Trung Quốc (TQ) kéo dài suốt 10 năm sau đó. Theo thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược - Bộ Công an, với độ lùi về thời kì, việc ngóng lại cuộc chiến tranh này là hoàn toàn cấp thiết. Kể từ sau khi VN và TQ thông thường hóa quan hệ (1991), hai bên hình như đều không muốn nhắc lại cuộc chiến này. Từ hơn 30 năm qua, cuộc chiến chống quân xâm lăng Trung Quốc gần như chơi được nhắc tới. Theo ông tại sao cuộc chiến lại bị rơi vào lãng quên như vậy? Thiếu tướng Lê Văn Cương Để giải đáp câu hỏi này có lẽ cần cả một hội thảo khoa học. Tôi chỉ xin lưu ý như sau, vào những năm kỷ niệm chẵn 10, 15... Hay gần đây nhất là 30 năm sau cuộc chiến tranh chống TQ xâm lăng (2009), báo chí, truyền hình của VN gần như thường đưa tin gì về sự kiện này. Đây là một sự tội lỗi lớn trên giác độ Nhà nước. Hơn thế nữa, đó là một sự xúc phạm đến hồn của những đồng bào, chiến sĩ đã bỏ mình để bảo vệ sơn hà trong cuộc chiến tháng 2.1979 và gần mười năm sau đó. Họ nằm dưới mộ có yên không? Gia đình vợ con bạn bè và những người thân thích của họ sẽ nghĩ gì về chuyện này? Đã có quan điểm cho rằng nhắc đến những chuyện này cũng có tức là khích động chủ nghĩa dân tộc. Tôi có thể khẳng định rằng nói như vậy là ngụy biện. Trong khi chúng ta lặng im thì những dịp đó chúng tôi đã thống kê hệ thống phát thanh, truyền hình báo chí của TQ tung ra làng nhàng từ 600-800 tin, bài với những cái tít gần như có nội dung giống nhau về cái mà họ gọi là “cuộc chiến tranh đánh trả tự vệ trước VN”. Có thông tin cho rằng hiện tại có tới trên 90% người dân TQ vẫn quan niệm rằng năm 1979 Quân đội VN đã vượt biên cương sang tấn công TQ và bắt TQ phải tự vệ đánh trả. Từ hàng chục năm nay, hệ thống tuyên truyền của TQ đã nhồi nhét vào đầu người dân TQ rằng cuộc chiến 1979 chỉ là cuộc phản công trước sự xâm lăng của VN. Theo tôi nghĩ, trong tuyên truyền đối nội và đối ngoại, cả ở kênh Nhà nước, quần chúng và trên truyền thông, chúng ta phải làm rõ và góp phần làm cho nhân dân thế giới hiểu rõ bản tính của cuộc chiến tranh Việt - Trung 1979. Đồng thời góp phần làm cho hơn 1,3 tỉ người TQ biết được sự thực rằng vào ngày đó hơn 60 vạn quân TQ đã vượt biên cương xâm lăng VN. Việc chúng ta lặng im hàng chục năm qua, theo tôi là không đúng. Việc nói ra cũng không liên hệ gì chuyện kích động chủ nghĩa dân tộc. Hãy thử so sánh chuyện đó với việc TQ tung ra hàng nghìn bài báo xuyên tạc lịch sử từ hàng chục năm qua. Bệnh viện huyện Trùng Khánh, Cao Bằng bị quân Trung Quốc tàn phá tháng 2.1979 - Ảnh: Tư liệu Với độ lùi về thời gian, theo ông chúng ta có thể rút ra những điều gì từ cuộc chiến tranh này? Những điều đó có ý nghĩa thế nào trong bối cảnh hiện tại ? Theo tôi, khoảng thời gian 34 năm đã là khá đủ cho chúng ta nhận thức lại những vấn đề xung quanh cuộc chiến 1979. Thế nhưng đến giờ phút này tôi có cảm giác không phải lúc nào chúng ta cũng có được sự nhận thức hợp nhất, nhất quán từ trên xuống dưới. Vấn đề thứ nhất, phải xác định rõ về mặt khoa học, cuộc chiến 1979 là cuộc chiến tranh chống xâm lăng, bảo vệ Tổ quốc. Đây là vấn đề phải nhận thức rõ từ cấp cao nhất. Sự nhận thức ấy cũng phải được thống nhất trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Đây là chuyện không được phép mơ hồ. Không chỉ nhận thức mà Nhà nước có trách nhiệm đưa câu chuyện này vào sách giáo khoa. Thực tại cho thấy phần lớn học trò tiểu học, trung học và thậm chí phần đông trong 1,4 triệu sinh viên hầu như thường biết gì về cuộc chiến tranh này. Nếu để tình trạng này kéo dài, nghĩa vụ thuộc về quốc gia. Chắc chắn chúng ta sẽ không tránh được sự phê phán của thế hệ sau này. Hàng vạn người con ưu tú của chúng ta đã bỏ mình để bảo vệ từng tấc đất biên giới phía bắc của Tổ quốc, tại sao không có một dòng nào nhắc đến họ? bây chừ đã quá muộn. Nhưng chẳng thể để muộn hơn được. Theo ý kiến của tôi, quốc gia phải đề nghị đưa phần này vào lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc. Chúng ta chẳng thể mơ hồ được, không thể lờ đi vấn đề lịch sử này được. Tôi đã nhiều lần đàm đạo với các học giả nước ngoài và họ đã thắc mắc khá nhiều chuyện vì sao sự kiện chiến tranh chống quân TQ xâm lược năm 1979 lại không được nhắc đến trong các giáo trình lịch sử của VN. Tôi đã phải chống chế với lý do rằng người VN muốn quên đi kí vãng và hướng đến ngày mai. Nhiều học giả Hàn Quốc, Nhật Bản đã phản bác tôi vì “Lịch sử là lịch sử. Dĩ vãng là kí vãng. Mai sau là mai sau”. Họ nói rằng: “Chúng tôi biết người VN rất hồn hậu, muốn hòa hiếu với các dân tộc khác. Nhưng điều này không thể thay thế cho trang sử chống ngoại xâm này được”. Thứ hai, trong thế giới hiện đại toàn cầu hóa, các quốc gia đều phụ thuộc lẫn nhau. Không có nhà nước nào hoàn toàn độc lập tuyệt đối. Ngay cả Mỹ nhiều lúc cũng phải khoan nhượng các nhà nước khác. Chúng ta không có quan niệm về độc lập chủ quyền tuyệt đối trong thời đại toàn cầu hóa. Nhưng trong bối cảnh này, phải nhận thức rõ cái gì là trường tồn? Theo tôi có 3 thứ là chủ quyền nhà nước, ý thức dân tộc và lợi. Quốc gia. Ở đây chúng ta phân biệt chủ nghĩa dân tộc vị kỷ, chủ nghĩa dân tộc nước lớn với lòng yêu nước chân chính, ý thức tự trọng tự hào dân tộc. Hai cái đó khác nhau. Người VN có truyền thống yêu nước, có tinh thần chống ngoại xâm bất khuất, đó là điều cần được phát huy trong 92 triệu người VN trong và ngoài nước. Chủ quyền nhà nước, tinh thần dân tộc và lợi ích quốc gia là những cái “dĩ bất biến”, những cái còn lại là “ứng vạn biến”. Những chuyện “16 chữ”, “bốn tốt” trong quan hệ với TQ là “ứng vạn biến”. Bài học từ cuộc chiến chống xâm lược năm 1979 cho thấy nếu không nhận thức được điều này thì rất hiểm nguy. Thứ ba, trong bối cảnh quốc tế bây chừ, tiêu chí để phân biệt người thương nước hiện nay là anh có bảo vệ ích quốc gia hay không. Trên thế giới này không có bạn bè vĩnh viễn hay kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có ích lợi nhà nước mới là vĩnh viễn. Năm nay chúng ta chuẩn bị tổng kết Nghị quyết T.Ư 8 (7.2003) về chiến lược bảo vệ giang sơn. Tôi thấy có một quan điểm giờ vẫn đúng, đó là: "Những ai chủ trương coi trọng độc lập, chủ quyền, thiết lập và mở mang quan hệ hữu hảo và hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với Việt Nam đều là đối tác của chúng ta. Bất kể thần thế nào có âm mưu và hành động chống phá mục tiêu của nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước đều là đối tượng chống chọi". Đồng thời, cũng phải có cách nhìn biện chứng về đối tượng và đối tác: trong mỗi đối tượng vẫn có thể có mặt cần tranh thủ, hợp tác; trong một số đối tác, có thể có mặt khác biệt, mâu thuẫn với lợi ích của ta, cần phải đương đầu. Nhìn lại từ câu chuyện của 34 năm trước đến những căng thẳng ngày nay trong vấn đề biển Đông, theo ông có thể hy vọng gì ở tương lai trong quan hệ giữa VN và TQ ? Tạo ra lòng tin, sự hữu nghị chân thật giữa hai nước là con đường tất yếu nhưng đòi hỏi thời gian lâu dài và từ cả hai phía. Đây không phải là điều có thể hy vọng có được trong vài năm tới đây. Lịch sử mách bảo chúng ta muốn giữ được hòa bình, ổn định, giữ được độc lập tự chủ thì điều quan trọng nhất là giữ được lòng dân. Lùng một lòng, có được sự đoàn kết dân tộc thì kiên cố không có kẻ xâm lược nào dám dại dột động đến chúng ta cả. Lịch sử VN đã cho thấy những lần mất nước đều bắt đầu từ việc chính quyền mất dân. Năm 179 trước CN An Dương Vương để mất nước là do mất dân. Một ông vua đứng đầu nhà nước mà tin vào quân thù thì chuyện mất nước là không thể tránh khỏi. Năm 1406, nhà Hồ mất nước cũng vì đã mất dân. Đến chừng độ nhà Minh truy bắt cha con Hồ Quý Ly thì chính những người trong nước đã chỉ điểm cho quân Minh. Năm 1788 Lê Chiêu Thống sang cầu viện Mãn Thanh đưa 20 vạn quân sang giày xéo quê cha đất tổ cũng là ông vua đã mất dân. Đó là bài học muôn thuở để bảo vệ chủ quyền quốc gia. Ng.Phong (Thanh Niên)